برنج یک اصطلاح کلی برای مجموعه ای از آلیاژهای مس-روی است که ممکن است شامل فلزات اضافی مانند سرب باشد. انواع مختلف برنج خواص متفاوتی دارند، اما همه برنج‌ها قوی، قابل ماشین‌کاری، سخت، رسانا و مقاوم در برابر خوردگی هستند. این امر در کنار زیبایی و سهولت تولید، برنج را به یکی از پرکاربردترین آلیاژها تبدیل کرده است.برنج برای قرن ها فلز انتخابی بسیاری از آلات موسیقی بوده است. این یک آلیاژ ایده آل برای انتقال آب از طریق لوله ها و اتصالات است. همچنین برای استفاده در موتورهای دریایی و قطعات پمپ مناسب است. جای تعجب نیست که یکی از اولین استفاده های تجاری از برنج در کشتی های نیروی دریایی بود.
آلیاژ ورق برنج یکی از آلیاژهای پرکاربرد در دنیای صنعت است که ویژگیهای منحصربه‌فرد و خاصی دارد. به‌طور کلی ورقهای برنجی حاصل ترکیب دو فلز مس و روی است، که با تغییر مقادیر این دو فلز خواص فیزیکی و شیمیایی ورق برنجی نیز تغییر پیدا میکند. مثلا با افزایش مقادیر فلز مس، از نظر فیزیکی رنگ برنج به زرد پررنگ متمایل میشود و از نظر شیمیایی نیز انعطاف‌پذیری، استحکام، زیبایی و میزان براقیت ورقهای برنجی نیز بیشتر میگردد.
آلیاژ برنج ترکیبی از فلز مس و روی است. چکش خواری آن بیشتر از مس و روی بوده و می‌توان برای ساخت اجسام مورد نیاز از آن استفاده نمود. برای تغییر قابلیت چکش خواری می‌توان درصد مس و روی را درآن تغییر داد. بازیافت این فلز طلایی رنگ این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مهمترین خواص این فلز امکان جداسازی آن از سایر فلزات است. زیرا خاصیت مغناطیسی ندارد و با جداسازی، امکان بازیافت مجدد آن وجود دارد.
یکی دیگر از کاربردهای رایج فلز به دلیل ماهیت غیر مغناطیسی آن است. اجزای ساعت و ساعت، پایانه های الکتریکی و مهمات همگی به فلزی نیاز دارند که تحت تأثیر مغناطیس قرار نگیرند. در حالی که تهیه فهرست کاملی از تمام کاربردهای برنج کار بسیار بزرگی است، می‌توانیم با دسته‌بندی و خلاصه کردن برخی از مصارف نهایی بر اساس درجه، ایده‌ای از گستردگی صنایع و انواع محصولاتی که برنج در آنها یافت میشود به دست آوریم. از برنج استفاده شده
خواص آلیاژ ورق برنج چیست؟
هزینه خرید آنلاین ورق برنج با توجه به مقادیر مس و روی موجود در ترکیبات آن، با خواص متفاوتی عرضه میشود. چگالی آلیاژ ورق برنج غالبا بین 8.4 تا 8.7 گرم بر سانتیمتر مکعب است. آلیاژ ورق برنج میتواند در حدود 33 تا 67 درصد مس داشته باشد. اما گاهی اوقات با توجه به کاربرد ورقهای برنجی مقادیر مس موجود در آلیاژ برنج میتواند بسیار بیشتر از این درصدها باشد.
ترکیب آلیاژ ورق برنج با سایر فلزات
در آلیاژ ورق برنج مقادیر دیگری از فلزاتی چون آهن، قلع، آلومینیوم، سیلیسیوم، منگنز و … نیز وجود دارد که هر کدام از این عناصر باعث شده که ویژگی مشخصی از ورقهای برنجی بهبود پیدا کند. مثلا وجود عنصر آهن در ترکیبات برنجی موجب میشود که سختی و استحکام آن بیشتر باشد. بعلاوه چون در ترکیبات برنج عنصر مس وجود دارد ورق برنج دارای رسانای الکتریکی و حرارتی است.
مقاوت آلیاژ برنج و خاصیت بازیافت آن
این آلیاژ در برابر لک و تیرگی‌ها، مقاومت خوبی از خود نشان میدهد. از آن جا که برنج فلز بسیار مناسبی برای ریخته‌گری است از ورقهای برنجی در تهیه و ساخت ظروف برنجی و سایر لوازم فلزی نیز استفاده میکنند.
خاصیت مهم و کاربردی ورق برنج قابلیت بازیافت آن توسط آهنربا است. این خاصیت مهم باعث شده است که قیمت ورقهای برنجی در مقایسه با سایر فلزات قابل بازیافت بیشتر باشد.
دسته ای از ورقهای برنجی دارای قلع و آلومینیوم اند که با ایجاد یک روکش بر روی فلزات برنجی مقاومت ورقهای برنجی را به طور قابل ملاحظه‌ای بیشتر میکنند. ظروفی که دارای روکش آلومینیوم و قلع هستند در برابر شرایط محیطی و رطوبت محیط مقاومت خوبی از خود نشان میدهند. دسته‌ای دیگر از آلیاژهای ورق برنجی حاوی مقادیر مشخصی از سیلسیوم‌اند!
استفاده از آلیاژ ورق برنج در ریخته‌گری
وجود سیلسیوم در ریخته‌گری فلزات موجب میشود که عملیات ریخته‌گری در تمامی دماها به خوبی انجام پذیرد. پس در تولیدهای مختلف موثر است. از ورقهای برنجی حاوی سیلیسیوم در ساخت تانکرها، سماور، رادیاتور، قطعات قالب‌سازی، پیچ و مهره‌ها، عملیات ضد آب و … استفاده میکنند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر از ویژگیهای ورق برنج و خرید و فروش آن، سایر مقالات سایت را نیز مطالعه بفرمایید:
- فروش ورق برنج C260 و کاربرد آن در صنعت
- انواع آلیاژ برنج | معرفی ۳ نوع ورق برنجی بر اساس سختی
- فلز برنج، معرفی ورق برنج، انواع و ۴ ویژگی آلیاژ های آن
ظروف تهیه شده از آلیاژ ورق برنج
ظروف برنجی دارای بدنه‌ای از جنس آلیاژ فلز برنج هستند. جالب است بدانید که در طب سنتی همواره استفاده از ظروف برنجی توصیه میشود. در گذشته از آلیاژ برنج در ساخت سماور، کتری، قاشق، قوری و … استفاده میکردند. اما امروزه ظروف متنوع و مختلفی از جنس برنج و آلیاژهای مختلف آن تولید و به بازار عرضه میشود. ظروف برنجی میتوانند در دو دسته اصلی قرار بگیرند:
ظروف برنجی اصل و خالص
ظروف برنجی که اصل هستند یعنی کلا از فلز برنج درست میشوند. استفاده از این نوع از ظروف میتواند برای بدن بسیار مفید باشد زیرا در هنگام طبخ غذا مقادیر مناسبی از روی وارد غذا میشود و در زنجیره‌ی غذایی انسانها قرار میگیرد در نتیجه روی مورد نیاز بدن انسانها نیز به خوبی تامین میشود.
ظروف دارای لعابی از فلز برنج
دسته‌ی دیگر ظروف برنجی هستند که دارای لعابی از فلز برنج هستند، پس جنس بدنه‌ی آنها می تواند از سایر فلزات باشد. در این صورت با ظروف غیر اصل برنجی روبرو خواهید بود. ظروف غیر اصل برنجی دست‌ساز نیستند و ارزش زیادی نخواهند داشت.
لازم است بدانید استفاده از ظروف برنجی نه تنها هیچ گونه ضرری به انسانها نمیزند بلکه برای سلامت انسانها نیز مفید است. استفاده از این ظروف باعث میشود که کمبود عناصر مهمی چون روی و مس در بدن به خوبی جبران شود. آلیاژ ورق برنج خاصیت ضد باکتریایی خوبی از خود نشان میدهد، پس از رشد و تکثیر باکتریها روی ظروف برنجی ممانعت میکند.
اهمیت استفاده از ظروف برنجی
همچنین استفاده از ظروف برنجی عملکرد سلولهای مغزی و دستگاه گوارش را تا حد بسیار زیادی بهبود میبخشد. در نتیجه به شما توصیه میکنیم برای طبخ غذا از ظروف برنجی اصل استفاده نمایید تا بدن شما عناصر مهم و حیاتی چون مس و روی و … را به‌طور کاملا طبیعی دریافت نماید.
انواع آلیاژ ورق برنج از نظر عیار آن
- ورق برنج کم عیار: این نوع ورق برنجی شکل‌پذیری بسیار خوبی دارد، انعطافپذیر است و به خوبی حالت میگیرد. مقدار عنصر روی موجود در برنج کم عیار بین 5 الی 20 درصد متغیر خواهد بود.
- ورقهای برنجی پر عیار: این نوع ورق برنجی حاوی 20 الی 40 درصد فلز روی است. پس درصد روی موجود در این نوع برنج بیشتر است در نتیجه استحکام و مقاومت ورق برنج پر عیار بیشتر خواهد بود.
آنچه در قیمت ورق برنج تاثیر مستقیم میگذارد مقادیر وجود مس در آن است. همانطور که گفتیم وجود هر چه بیشتر مس در آلیاژ برنج موجب افزایش انعطاف‌پذیری آن میشود. مس به خوبی خواص کاربردی ورق برنج را بهبود میبخشد و قیمت آن را نیز بالاتر میبرد. مسلما با افزایش ضخامت آلیاژ ورق برنج قیمت آن نیز بیشتر خواهد بود.
مطلب مفید: صفحه برنجی باهنر و آشنایی با کاربردهای آن
برخی کاربردهای انواع آلیاژهای برنج در وسایل و صنایع مختلف
آلیاژ برنج C-360
آلیاژ برنج C-360 که به آن “برنج برش آزاد” نیز می گویند، با مس، روی و سرب آلیاژ می شود. برنج برش آزاد بسیار آسان برای ماشین کاری است، اما همچنین دارای همان چقرمگی و مقاومت در برابر خوردگی مانند سایر اشکال برنج است. برخی از موارد استفاده برای برش رایگان برنج عبارتند از:
- مهره، پیچ و مهره، قطعات رزوه دار
- پایانه ها
- جت ها
- انژکتورها
- بدنه شیر
- تعادل وزنه ها
- اتصالات لوله یا آب
فلز برنج قرمز
فلز تذهیب شکلی از برنج است که از 95 درصد مس و 5 درصد روی تشکیل شده است. یک آلیاژ برنج نرم، فلز طلاکاری را می توان چکش کرد یا به راحتی به شکل های دلخواه در آورد. رنگ برنز عمیق غیر معمول و سهولت استفاده آن را برای پروژه های مرتبط با صنایع دستی ایده آل می کند. همچنین معمولاً برای گلوله های توپخانه استفاده می شود. برخی از کاربردهای دیگر عبارتند از:
- کباب پز
- جواهر سازی
- تریم زینتی
- نشان ها
- دستگیره در
- سخت افزار دریایی
- درپوش های پرایمر
- لوله های خودکار، مداد و رژ لب
برنج حکاکی
برنج حکاکی که به آن آلیاژ C35600 یا C37000 نیز گفته می شود، حاوی 1٪ یا 2٪ سرب است. نام آن، جای تعجب نیست، به دلیل استفاده از آن در ایجاد پلاک ها و پلاک های حکاکی شده است. همچنین ممکن است برای موارد زیر استفاده شود:
- لبه لوازم خانگی
- اجزای ساعت
- سخت افزار
- دنده سنج
برنج آرسنیکال
برنج آرسنیکال (برنج C26000، C26130 یا 70/30) حاوی حدود 0.03 درصد آرسنیک برای بهبود مقاومت به خوردگی در آب است. مانند سایر اشکال برنجی، برنج آرسنیک به رنگ زرد روشن، قوی و آسان است. همچنین یک فلز مناسب برای استفاده در لوله کشی است. کاربردهای دیگر عبارتند از:
- مبدل های حرارتی
- ظروف کشیده و چرخیده
- هسته های رادیاتور، روبس ها و مخازن
- پایانه های برق
- دوشاخه و اتصالات لامپ
- قفل
- روکش کارتریج
برنج با کشش بالا
برنج با کشش بالا یک آلیاژ بسیار قوی است که حاوی درصد کمی منگنز است. به دلیل استحکام و ویژگی های غیر خورنده آن، اغلب برای محصولاتی که تحت فشار زیادی قرار می گیرند استفاده می شود. برخی از نمونه ها عبارتند از:
- موتورهای دریایی
- اتصالات تجهیزات هیدرولیک
- جعبه های محور لوکوموتیو
- ریخته گری پمپ
- آجیل مسکن کارخانه نورد سنگین
- چرخ های بار سنگین
- راهنمای سوپاپ
- بلبرینگ بوش
- گیره باتری
سوالات متداول
آلیاژ ورق برنج چه کاربردی دارد؟
مهمترین و رایج‌ترین کاربرد آلیاژ برنج در ساخت ظروف دیده میشود؛ استفاده از ظروف برنجی به دلیل مزایای گسترده‌ای که دارد، مورد استفاده بسیاری از افراد قرار میگیرد.
آلیاژ ورق برنج بر چه اساسی تغییر شکل میدهد؟
ورق برنج انعطاف‌پذیری مناسبی دارد و با کم و زیاد شدن میزان مس و روی در ساختار آن، استحکام و شکل‌پذیری آن تغییر میکند.
استفاده از ظروف برنجی چه اهمیتی دارد؟
آلیاژ ورق برنج در ساخت ظروف بسیار کاربردی است و خواص گسترده آن باعث افزایش تقاضا برای آن شده‌است.
جمع بندی
آلیاژ ورق برنج از عناصر اصلی مس و روی تشکیل میشود اما عناصر فرعی دیگری چون، منگنز، قلع، آلومینیوم و … میتواند در ترکیبات آن باشند که وجود هر کدام از این عناصر ویژگی خاصی را در ورق برنج بهبود میبخشند. آلیاژ ورق برنج کاربرد فراوانی دارند که در بالا به طور خلاصه به ذکر کاربرد و موارد استفاده آن پرداختیم.
