ورق برنج یکی از محبوب ترین مواد مورد استفاده در طراحی داخلی، به ویژه در ساختمان های قدیمی است. وسایل سخت‌افزاری، دستگیره‌های در، پلاک‌ها، قفسه‌ها و بسیاری دیگر از جزئیات یک خانه اغلب از فلز برنج (به انگلیسی Brass) ساخته می‌شوند. رول برنج به اشکال مختلفی در زندگی انسان استفاده می شود. از ورق برنجی و کویل برنجی گرفته تا صفحه های برنجی برای معرق کاری. در حالی که فلزاتی از جمله برنج درخشندگی زیبایی دارند، می توانند در طول زمان به دلیل اکسیداسیون و ایجاد اکسید فلز تغییر کنند. در حالی که برای بسیاری از افراد، برنج اکسیده شده می تواند ناخوشایند به نظر برسد، این وضعیتی است که قابل برطرف شدن است.
اکسید شدن فلز برنج دارای مراحل مختلفی است. بشر از دیرباز و زمانی که خود را شناخت، ساخت ابزار را فرا گرفته و به سمت تولید آنها سوق پیدا کرد. در ابتدا از سنگ و چوب و سپس با شناختن فلزات و خواص آن ها، ابزار های خود را گسترش داد. ابزار هایی که در ابتدا برای بقا استفاده میشد، به سلاح تبدیل گشته و دیری نپایید تا از آن ها برای جنگیدن استفاده شود.
در این میان صنعت نیز جایگاه خود را پیدا کرد و چرخ تمدن بشری ساخته شد. استفاده از فلزات و فلزکاری بود که تمدن های بشری را به پیشرفت رساند. شاید بتوان کشف کار با فلزات را تا اندازه کشف آتش برای بشر موثر دانست! هر چه که بشر بیشتر از فلز می ساخت، طبیعت بیشتر آن را می فرسود. اکسید فلزات یا همان اکسایش نام علمی این فرسایش است که بعد ها روی آن نهاده شد. در ادامه این مطلب به بررسی مواردی راجع به فلز برنج و اکسید شدن فلز برنج خواهیم پرداخت. آلیاژی که حتی اکسید آن هم کارایی های خاص خود را دارد.
آیا نحوه اکسید شدن فلز برنج را می دانید!؟
شاید برای شما جالب باشد که بدانید اکسید شدن فلزات همیشه به ضرر آنها نبوده و گاهی همان اکسید نیز کارایی های خود را دارد. اکسید شدن فلز برنج از آن دسته فرسایش هایی است که میتواند مزایایی را با خود به همراه داشته باشد. برای بررسی چگونگی اکسید شدن فلز برنج، اجازه دهید ابتدا اطلاعاتی را درباره این آلیاژ غنی در اختیار شما قرار دهیم. و ببینیم که فلز برنج از کجا آمده است.
نحوه اکسید شدن فلز برنج
پیشینه فلز برنج در باستان
اولین منابع فلز کشف شده توسط انسانها، منابع مس بودند. ورق مس عموما به صورت طبیعی، با فلزاتی مانند قلع همراه است. ازاین رو آنچه که از معادن استخراج می شد، مفرغ بود. اما در حدود سه هزار سال قبل از میلاد مسیح در ساحل مدیترانه و در سوریه امروزی، به دلیل وجود منابع روی در کنار منابع قلع، آهنگران به صورت ناخواسته آلیاژی جدید را ساخته و پرداخته کردند، که بعد ها آلیاژ برنج نام گرفت.
کاربرد های فلز برنج
فلز برنج که در انگلیسی به آن Brass گفته میشود، آلیاژی ترکیبی با درصد های مختلف از ورق مس، روی، قلع و مقدار کمی سرب است. این آلیاژ می تواند کاربرد های مختلفی را از خود به نمایش بگذارد. اگر بخواهیم درباره کاربرد فلز برنج بگوییم، به دلیل وجود سختی مناسب چکش خواری بوده و قابلیت ساخت ظروف و اشیای مختلف را در اختیار انسان قرار می دهد. همینطور از مفرغ و مس بسیار محکم تر است. به همین دلیل از این فلزات پیشی گرفته و برای ساخت ظروف مقاوم و با طول عمر بالاتر مورد استفاده قرار می گیرد.
این فلز همچنین به علت نرم بودن برای چکش کاری و ساخت زیور آلات برنجی نیز استفاده می شود و قابلیت هایی تزئینی نیز دارد. ظروف برنجی مختلفی با قلم کاری و طرح های زیبا وجود دارند که گواه قابلیت های این آلیاژ هستند. شاید بتوان فلز برنج را یکی از معدود فلزاتی دانست که از آن برای کشتیرانی و صنایع دریایی نیزاستفاده می شود.
مواردی که در بالا گفته شد تنها تعدادی از کاربردهای فلز برنج بودند.
برنج در کشتیرانی
اکسید برنج در چه مواردی استفاده می شود؟
نحوه خاص اکسید شدن فلز برنج باعث شده است تا این فلز مقاومت زیادی را در برابر فرسایش در محیط های مرطوب داشته، و برای صنایع کشتی سازی مورد توجه قرار گیرد. آلات موسیقی نیز یکی دیگر از کاربرد های اصلی فلز برنج است. اکسید شدن فلز برنج و بیشتر از آن خاصیت آکوستیک این آلیاژ، آن را برای این هدف مناسب می کنند.
انواع آلیاژ برنج و کاربرد آن ها
انواع آلیاژ برنج که امروزه برای کاربردهای مهم و مختلف ایجاد می شوند، نشان از طیف کاربرد های وسیع این فلز دارند. با بررسی اجمالی از ساختار این آلیاژ و کاربرد های فراگیر آن در زمینه های مختلف می توان آلیاژ برنج را به سه دسته کلی تقسیم کرد:
- آلیاژهایی با درصد روی زیر پانزده درصد: قابلیت شکل پذیری خوبی دارند و بیشتر برای جواهرسازی و ساخت بدلیجات یا زیورآلات برنجی از آنها استفاده می شود.
- انواع آلیاژ برنج با درصد روی پانزده تا سی و شش درصد: طیف پر کاربرد از فلز برنج که برای سلاح های جنگی نیز مورد استفاده قرار میگیرد و به علت انبساط بالا، توان شلیک گلوله و انفجار را دارند.
- آلیاژهای برنج بالای سی و شش درصد: نوعی آلیاژ برنج سخت و نسبتا ارزان، مقاوم در برابر خوردگی و قابل استفاده در کاربردهای دریایی.
چگونگی اکسید شدن فلز برنج
اکسید شدن فلز برنج که موضوع اصلی بحث ماست، مورد خاصی به شمار می رود. اجازه دهید تا چگونگی اکسید شدن فلز برنج را کمی بیشتر بررسی کنیم و با کاربرد های آن بیشتر آشنا شویم.
چگونگی اکسید شدن فلز برنج
اکسید شدن فلز در محیط های مرطوب و کمی اسیدی، در مجاورت هوا آغاز میشود. تا اینجای کار فرآیند اکسید برنج مانند سایر فلزها بوده و تفاوتی با سایرین ندارد. اما به محض اکسید شدن، همزمان با تیره شدن رنگ لایه سطحی فلز برنج، یک لایه محافظتی روی آن را گرفته و از ایجاد آسیب های جدی به آن جلوگیری میکند.
به محض تشکیل لایه تیره رنگ اکسید مس روی آن، درصد اکسایش کمتر شده و برای اکسید شدن فلز برنج نیاز به شرایط متفاوتی خواهد بود. در واقع پس از شروع اکسید شدن فلز برنج، سرعت فرسایش آن نسبت به سرعت اولیه کم شده و باعث محافظت از آن می شود. این در حالی است که در فلزاتی مانند آهن با شروع ایجاد شدن زنگ آهن، مناطق زنگ زده، به شدت فرسوده شده و دچار خوردگی شدیدی خواهند شد.
در صورت گذشت زمان، لایه ای به نام Patina با مقاومت بالا و سخت روی فلز روی شکل میگیرد که یک رنگ فیروزه ای و دکوراتیو خاص ایجاد می کند. این رنگ آبی و زیبا به دلیل وجود فلز مس، روی سطح خارجی برنج تشکیل شده و به آن میچسبد. کاربرد های تزئینی برنج های اکسید شده که این لایه زیبای فیروزه ای را روی خود دارند، نباید دست کم گرفته شوند. معروفیت این لایه در تزئینات و طراحی فضاهای داخلی به اندازه ای رسیده که اکسید شدن فلز برنج را به یک مزیت برای آن تبدیل کرده است.
Patina در طراحی دکوراسیون
به طور کلی اکسید برنج، می تواند بر کارایی و کاربرد فلز برنج بیافزاید. این اصل دقیقا معکوس فلزات دیگر بوده و نقطه تفاوت آن هاست. البته اکسید شدن فلز برنج میتواند باعث کدر شدن و از بین رفتن درخشش طلایی آن شود.
اکسید فلز برنج چه رنگی است؟
برنج اکسید شده معمولاً مایل به سیاه، سبز یا آبی است و مانند یک پوسته ضخیم روی سطح برنج سخت می شود. این پوشش معمولا پوسته پوسته می شود و می توان آن را جدا کرد تا سطح برنجی براق نمایان شود. اکسیداسیون هیچ تاثیری بر یکپارچگی ورق برنج (ضربه و خوردگی) ندارد.
چگونگی حذف اکسید برنج
برای زدودن اکسید برنج از سطح آن روش هایی ماننده استفاده از محلول های اسیدی رقیق مانند سولفوریک اسید و یا اسید استیک پیشنهاد می گردد. در متن زیر یکی دیگر از روش های حذف لایه های اکسیدی از روی ورق برنج اورده شده است:
- مرحله 1: 2/3 فنجان سرکه و 2/3 فنجان آرد را در یک کاسه شیشه ای مخلوط کنید.
- مرحله 2: 1/2 فنجان نمک اضافه کنید و هم بزنید.
- مرحله 3: روی فلز کدر شده پخش کنید. 1 تا 2 ساعت صبر کنید.
- مرحله 4: با یک پارچه نرم و کمی روغن زیتون بشویید، خشک کنید و صیقل دهید.
برای مشاوره و خرید ورق برنجی پامنار رحیمی با بازارفلز تماس بگیرید.
ورق برنج از کجا بخرم؟ شما می‌توانید برای خرید ورق برنجی رحیمی در انواع ضخامت نازک و ضخیم برای کاربرد مورد نظر خود به فروشگاه‌های حضوری در پامنار تهران مراجعه کنید. فروشگاه آنلاین رحیمی بازار فلز یکی از قدیمی‌ترین فروشندگان مس و ورق برنجی، رول برنجی فنری(سخت) و رول برنجی نرم در سراسر ایران است که می‌توانید برای استعلام قیمت مس و برنج و یا مشاوره رایگان، با کارشناسان ما تماس بگیرید. همچنین شما می‌توانید از طریق واتس اپ با کارشناسان فروش ما در ارتباط باشید.
جمع بندی
اکسید فلز برنج (که در نتیجه ی واکنش طبیعی برنج با اکسیژن موجود در هوا اتفاق می افتد) معمولاً با رنگ های مایل به سبز یا آبی ظاهر می شود،. اثری که گاهی اوقات “پتینه” نامیده می شود. یکپارچگی برنج اکسید شده دست نخورده باقی می ماند و پتینه همیشه می تواند صیقل داده شود. لایه اکسیدی به عنوان یک مانع در برابر عناصر عمل می کند و از ایجاد زنگ زدگی و سایر اشکال خوردگی بر روی سطح برنج جلوگیری می کند.
به طور کلی اکسید فلز برنج مانع از کاربری این آلیاژ پرمصرف نخواهد شد.
بیشتر بخوانید:
انواع فلز برنج و 4 ویژگی آلیاژهای فلز برنج
کویل برنج و ۶ علت استفاده از آن
