بازیافت آلیاژ مس، یکی از راه‌های صرفه جویی در انرژی
در بحث بازیافت مواد زائد، مسئله بازیافت فلز مس همیشه در صدر بوده است. چرا که قابلیت های فراوانی برای بازیافت دارد. از جمله دلایلی که برای بازیافت آلیاژ مس و فلز مس می توان بیان کرد موارد زیر هستند :
*کار در معدن و استخراج مس بسیار سخت و هزینه بر است. اما بازیافت مس کم هزینه است و همچنین ۹۰درصد مواد و ترکیبات مس اصلی را داراست.
*با توجه به کمبود منابع مس در معادن، باید به فکر صرفه جویی در مصرف آن افتاد. لذا بازیافت مس و بازیافت آلیاژ مس یکی از بهترین روش های نگهداری و صرفه جویی در صنعت مس می باشد.
*بازیافت تنها یک تن از مس های مصرف شده انرژی کمتری نسبت به استخراج یک تن مس لازم دارد. لذا یکی از راه های صرفه جویی در انرژی نیز می باشد. به طوری که برای بازیافت یک تن مس مصرف شده، پانزده درصد انرژی استخراج همین مس لازم است.
بازیافت آلیاژ مس در واقع یک فرآیندی است که طی آن مواد مصرف شده تبدیل به محصولات تازه و مس خالص برای به کارگیری مجدد می شوند. در واقع تولید خالص بسیاری از فلزات از جمله آلیاژ مس باعث به وجود آمدن مواد زائد بسیاری خواهد شد و در مقابل عمل بازیافت آلیاژ مس، مدیریت جدید و مدرن برای کاهش مواد زائد است. برای بازیافت آلیاژ مس و فلز مس راه های مختلفی وجود دارد. در ادامه این مقاله سعی می کنیم شما را با روش های بازیافت آلیاژ مس و فلز مس آشنا کنیم.
بازیافت آلیاژ مس
یکی از راه های بازیافت آلیاژ مس، بدین صورت است که ضایعات آلیاژی را جدا کرده و تمیز می کنند. هر محصولی که در آن آلیاژ مس به کار رفته را جداسازی می کنند، سپس عناصر و مواد تشکیل دهنده آلیاژ مس و میزان ناخالصی ها را از طریق آزمایشات مختلف مشخص می کنند. بر اساس ترکیب این آلیاژها و فلزهای مس، هر ترکیب یکسان را با همدیگر مخلوط کرده و با یکدیگر ذوب می کنند. اگر نیاز به آلیاژی با ترکیب خاص باشد، به همین آلیاژهای ذوب شده ترکیبات دلخواه را اضافه می کنند. بدین صورت آلیاژ مس با ترکیب دلخواه بدست می آید.
ضایعات مس فقط باید ذوب و ریخته گر شوند. این ضایعات اکثرأ از طریق مواردی مانند میله های خراب، سیم لخت و قالب‌ها بدست می آید. این وسایل مستقیمأ توسط کوره های خاص ذوب می شوند.
ضایعات فلز مس معمولأ توسط برخی مسائل نظیر جوشکاری و … آلوده به ناخالصی های مختلف می شود. برای اینکه فلز مس را به صورت خالص بازیافت کرد، این مدل مس های آلوده شده را در کوره هایی به نام کوره آند ذوب می کنند. در کوره های آند بسیاری از ناخالصی های موجود در مس از طریق اکسایش با هوا جدا شده و مس خالص بدست می آید. ولی توجه داشته باشید که میزان اکسایش با هوا بسیار مهم است. در ادامه به دلایل آن اشاره خواهیم کرد.
نحوه بازیافت آلیاژ مس و ضایعات آلیاژ مس نیز متفاوت است. این مدل بازیافت بیشترین سهم را از صنعت بازیافت دارد. بازیافت ضایعات برنج، ضایعای مس-نیکل و برنز در همین گروه قرار دارند. پالایش آلیاژ مسی و بدست آوردن مس خالص هیچگونه سودی ندارند. بنابراین این گونه آلیاژهای مس در کوره های بوته ای یا دوار به صورت آلیاژ ریخته می شوند.
برای حذف عناصری نظیر آلومینیوم، آهن یا سیلیسیم آنها را با هوا کسید می کنند. دلیل کنترل میزان اکسید و اکسایش با هوا همین است. در این مدل بازیافت باید مقدار اکسایش را کنترل کنیم تا موجب از دست رفتن عناصر مهم آلیاژ مس نظیر روی در آلیاژ برنج نشود. زیرا این عناصر نظیر روی هم تمایل زیادی به اکسایش دارند. اگر میزان اکسایش کنترل نشود، بازیافت آلیاژ دچار مشکل می شود.
امروزه کامپیوترها و بسیاری از تجهیزات دیگر سیستم های هوشمند از مس و آلیاژهای مس ساخته شده اند. لذا یکی از مهم ترین و بهترین منابع بازیافت آلیاژ مس هستند.
به همین دلیل به جرئت می توان گفت تجهیزات الکترونیکی اعم از کامپیوتر، لامپ، دستگاه ها و تجهیزات الکتریکی یکی از منابع بزرگ بازیافت مس و آلیاژهای مس می باشند.
در اکثر بردهای گوشی و مادربردهای الکترونیکی نیز از طلا، مس یا نقره استفاده شده است. لذا به کارگیری مجدد انواع فلزات مختلف از جمله مس و آلیاژهای مس از تجهیزات الکترونیکی یک اصل مهم و ضروری در حوزه مدیریت بازیافت زباله های الکترونیکی است.
نگاه کلی به گردش قراضه های مس
امروزه فروش قراضه های مسی جهت بازیافت و تبدیل به محصولات جدید مسی، یکی از کارهای شبکه های معامله قراضه است. قراضه های مسی به چند صورت جمع آوری می شوند. ما آنها را به دو دسته کلی تقسیم می کنیم.
*قراضه های تشکیل شده از مس و بدون آلیاژ یا روکش که از طریق جمع آوری سوزن های منگنه، گیره های کاغذ، قطعات مختلف برقی و ….بدست می آیند.
*قراضه هایی مانند قراضه های قبل ولی با روکش ها و ناخالصی های مختلف نظیر سیم های مسی روکش دار.
وقتی هر دو گروه از قراضه های مسی جمع آوری شدند، روی آنها آزمایش و بازبینی های مختلف انجام می شود. قراضه های مس مستقیمأ ذوب می شوند. سپس مواد مذاب بدست آمده به روش های مختلفی قالب گیری می شوند تا در مراحل بعد کارهای بیشتری روی آنها انجام شود.
با توجه به توضیحات داده شده، ضایعات مس حدود ۴۴٫۸ % از مصرف کلی مس را تأمین می کند. بخش بزرگ ضایعات ذوبی، قراضه های نو و تمیز هستند که برای عمل ذوب فرستاده می شوند.مقدار بازیافت قراضه های قدیمی هم متغییر است و به قیمت مس و نوسانات بازار مس بستگی دارد. به طوری که وقتی قیمت ها پایین است بازیافت قراضه های قدیمی هم کاهش محسوسی دارد. ضایعات قدیمی شامل کابل دور ریختنی، ضایعات سیم و ضایعات رادیاتور لوله مسی خودروهای اوراق می‌باشند. تمام محصولات و مواد ساخته شده از مس و آلیاژهای مس قابل به کارگیری مجدد هستند.
توجه کنید که بازیافت آلیاژهای مس باید به صورت استاندارد انجام شود. ولی باز هم با وجود توصیه های فراوان دانشمندان از سوی مراکز علمی و پژوهشی درمورد خطرات احتمالی و خطر انتشار مس و آلیاژهای مس موجود در زباله های مختلف در محیط زیست، به ویژه در منابع آب و خاک، بسیاری از روش های یاد شده در کشورهای درحال توسعه و جهان سوم به گونه صحیح و بی خطر و با ملاحظات علمی و زیست محیطی انجام نمی شود. این موضوع به اندازه رها کردن تجهیزات اسقاطی الکترونیک در محیط زیست می تواند خطرناک باشد.
برای مطالعه بیشتر در رابطه با تولید و بازیافت مس به مقالات زیر مراجعه نمایید:
