رول مس در طبيعت
رول مس در طبيعت به صورت مس سولفيدی، خالص و يا اکسيدي یافت می شود و بیشتراوقات به حالت کانيها سولفيدی مانند کالکوزيت، بورنيت و کالکوپيريت يافت ميشود.
مقدار درصد مس در معادن روباز شامل 0.5% است که تا 1-2% در معادن زيرزميني پیش می رود.
رول مس طبيعي بهصورت تودههاي بزرگ يا به شکل ذرات پراکنده در سنگهاي آذرين در حالت آزاد در قشر زمين بوجود آمده اند.
در واقع اين نوع مس در طبيعت زياد نيست و فقط در بعضي نقاط دنيا مانند نواحي درياچهي «سوپريور» در ايالات متحدهي آمريکا، در کشور بوليوي، چين، شيلي و ايران ديده شده است.
عيار چنين مسي اگر بهصورت تودهاي باشد، بيش از 92% و اگر بهصورت ذرات پراکنده باشد در حدود 1.5-1% مي باشد.
کانههاي اکسيدي رول مس بيشتر در قشري از زمين که نزديک به سطح است، پيدا مي شود و در اثر تغييرات جوي و واکنشهاي آرام شيميايي که در رگههاي سولفيدي کانهدار مس صورت ميگيرد، بوجود ميآيند.
از طرف ديگر آبهاي طبيعي که حاوي CO2 مي باشد، بر روي کانههاي سولفيدي اثر کرده و بتدريج آنها را به کربنات، اکسيد، سولفات و گاهي اوقات آنها را به سيليکات مس تبديل ميکند.
کانههاي سولفيدي مس که مهمترين مادهي اصلي مس را تشکيل ميدهند، در حدود 95% از محصولات مس دنيا را شامل ميشوند.
بيشترين تجمعات كانيزايي مس جهان، در ميشيگان و آريزوناي آمريكا، آلمان، روسيه و استراليا ديده ميشود.
خصوصيات كانسارهاي فلزي
كانسارهاي فلزي شكل متنوع و گسترش وسيعی دارند.
بنابراين براي حفر اين قبيل موادمعدني، بايستي از روش آتشباري استفاده كرد، اين كانسارها در مقايسه با لايههاي زغال، سختترند.
كانسارهای فلزي به شکل های مختلف ديده ميشوند.
تعدادی از آنها لايهاي شكلند مثل برخی از معدن آهن، يكي از معمول ترین اشكال كانسارهاي فلزي حالت رگهاي است، در این حالت، مادهي معدني بهصورت رگه ای در داخل شكستگي و شكاف سنگهاي درونگير را پر ميكند.
معمولاً ضخامت رگه در قسمتهاي مختلف آن تغيير ميكند و ثابت نيست.
برخی از اوقات، بهصورت تودهاي تجمع مييابد و مادهي معدني منشا ماگمايي دارد، این مواد فلزي را به اشکال ديگر نيز ميتوان مشاهده كرد.
از دیگر خصوصيات كانسارهاي فلزي اين است كه برخلاف كانسارهاي رسوبي، سنگ درونگير مادهي معدني دقيقاً مشخص نيست، يعني تغييرات عيار ما در سنگهاي ناحيه تدريجي است و بهعبارت ديگر، سنگ درونگير، بتدريج به مادهي معدني تبديل ميشود.
در این حالات، بايد مادهی معدني را با اندازهگيري مرتب، عيار آنها را در سنگها، تعيين كرد.